door Mark van Heukelum
•
11 jun, 2020
"Dus op dit moment liggen vissen voor de deuren van de sluis te wachten totdat het opengaat?". Tijdens het plaatsen van de Utregse stadsvissen raak ik in gesprek met één van de sluiswachters, Patrick. We praten over de vissen, de windes. Over hoe zij in het vroege voorjaar stroomopwaarts trekken, op zoek naar geschikte plekken om te paaien en hun kuit (viseitjes) te schieten. En over de Weerdsluis, die op het moment van spreken de verdere doorgang van de vissen belemmert. Ik vertel over hoe op andere plekken in Nederland 'visvriendelijk sluisbeheer' wordt toegepast, waarbij in de avond sluizen enkel voor vissen geschut worden. En hoe gaaf het zou zijn als we dat hier in Utrecht ook kunnen uitvoeren. Patrick raakt gefascineerd door het verhaal. Hij is een praktische man. Iemand met hart voor de zaak, die graag mee denkt en doet als dit meerwaarde oplevert. Maar hij is niet van onnodige poespas. "Dan gaan we dat toch doen?" zegt hij. Tja, dat vraagt om afstemming, onderzoek en zoiets moet je binnen de gemeente zien te organiseren, sputter ik tegen. "Hoezo? Stem maar met mij af, dan zet ik die sluis wel open". En ja hoor, een paar avonden later ontmoeten we elkaar opnieuw bij de Weerdsluis. Met een bak dampende koffie staren we vanaf de kade in het stromende water voor de deuren van de sluis. Tot onze verbazing zien we grote schimmen door het water bewegen. Een grote school baarzen van meer dan 40cm lang zoekt ongeduldig een doorgang, door de sterke stroming. Door het troebele water komt de ene na de andere vis boven. En reken voor elke vis die je ziet maar 10 vissen meer, die uit het zich onder de waterspiegel liggen te wachten voor de sluisdeuren. Veel concreter wordt het niet! We staan nog een tijdje gefascineerd te kijken. Maar als de koffie op is moet er gewerkt worden. Want de prachtige Weerdsluis wordt nog met de hand bediend! Ik draai aan één van de grote wielen en de benedenstroomse sluisdeur komt in beweging. Langzaam sluiten de deuren en de sluis begint zich te vullen. Waarom in de avond? Vissen migreren graag in het donker, omdat ze dan minder zichtbaar zijn en geen last hebben van visetende vogels. Zoals reigers, futen en aalscholvers, die geregeld in de Weerdsluis te vinden zijn. Zodra de sluis gevuld is openen we de deuren aan de centrumzijde. We zien de vissen niet meer. Maar ik weet dat deze nu massaal door de grachten van Utrecht trekken. Onder de Dom door. Allemaal paairijpe vissen , op zoek naar een geschikte plek om hun eitjes te leggen. Zodat volgend jaar de nieuwe generatie dezelfde tocht kan afleggen. Voldaan praten we nog een tijdje door, op de kade van de oude sluis.